ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

ΦΩΤΗΣ ΚΑΓΓΕΛΑΡΗΣ

Περιγραφή

Το μάθημα "ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ - ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ" έχει ως αντικείμενο τον τρόπο λειτουργίας του ψυχικού συστήματος στη βάση της εικόνας, της λέξης και του κενού, τις ψυχικές συνθήκες - ψυχολογία του καλλιτέχνη, την ψυχολογία και ψυχοπαθολογία ενός έργου τέχνης, τη συμβολή του ασυνειδήτου, την έννοια της υποκειμενικότητας και τη σχέση της με την τέχνη, την έννοια της επιθυμίας και της λογοκρισίας μέσα στους αιώνες, την τομή του Μοντερνισμού και της Art Brut, την κατάσταση της τέχνης σήμερα και τον ρόλο του τρόμου όπως επίσης και την θεώρηση της αρχιτεκτονικής ως συνισταμένη της κοινωνικής συνθήκης και της ψυχολογίας της εποχής. 

Ενότητες

Α.

Συγκρότηση και λειτουργία του ψυχικού συστήματος.

Σχέση εικόνας-πραγματικότητας.

Σχέση εικόνας- λόγου.

Το «στάδιο του καθρέφτη»  και η αντίληψη της εικόνας της πραγματικότητας.

Σχέση εικόνας ως προς την εαυτική εικόνα.

Γενετική και οντολογία του βλέμματος.

Οι έννοιες της μεταφοράς και της μετωνυμίας στην οπτική αναπαράσταση.

Η εικόνα ως σημείο.

Σχέση της εικαστικής γλώσσας με τη γλώσσα του ονείρου.

Η τέχνη ως μηχανισμός άμυνας του «εγώ».

Πορτρέτο: Η έννοια της επιθυμίας στον άνθρωπο και η σχέση με την εικόνα του.

Η εικόνα ως κείμενο.

Η έννοια της μορφής και το κάδρο.

Η εικόνα ως απόδοση του αλγόριθμου: επιθυμίας/φόβου.

Το φαινόμενο της «selfie» και η έννοια της ταυτότητας στον διαδικτυακό χώρο.

Homo Photographicus: ψυχαναλυτική-ανθρωπολογική θεώρηση της φωτογραφίας.

 


Β.

Ανάλυση των συνιστωσών της λακανικής τοπολογίας στον χώρο της τέχνης.

Δομική ανάλυση της τέχνης ως σημαίνοντος.

Η ψυχολογία του καλλιτέχνη και το νόημα της κριτικής.

Εισαγωγή στην ψυχοπαθολογία της τέχνης.

Ο ναρκισσισμός ως συντακτικό της τέχνης.

Η τέχνη στην θεωρία του S. Freud και του J. Lacan.

Η δυναμική της ενοχής και του χρόνου ως συνιστωσών της τέχνης.

Η συνιστώσα της σεξουαλικότητας στην τέχνη.

Οι έννοιες της απώλειας και του πένθους στη συγκρότηση της τέχνης.

Η έννοια του «κενού» ως δομική προϋπόθεση της τέχνης.

Η έννοια της υποκειμενικότητας και η συμβολή της στην τέχνη.

Η τέχνη ως υπέρβαση της πραγματικότητας και η επιρροή  από τον Ρομαντισμό.

«Primitif art» (πρωτόγονες εκφράσεις Αφρικής-Ειρηνικού) και Μοντερνισμός.

Η περιπέτεια της τέχνης το τελευταίο μισό του 20ου αιώνα και Μεταμοντερνισμός.

Ψυχαναλυτική θεώρηση του σώματος στη φωτογραφία: Molinier, Witkin Serrano.

Η έννοια του  καντιανού «υψηλού» και του «ωραίου» στην μετα-Lyotard  εποχή.

Ο Wittgenstein και η έννοια του «δείχνεται».

 Η έννοια της «μορφής» και πως προκύπτουν οι αλλαγές.

Οι σκοτεινές πτυχές της τέχνης: από τον Van Eyck στην Abramovich.

Το σώμα στην τέχνη: «Βody art».

«Εννοιολογική τέχνη».

Η «αφαίρεση» στην ιστορία της τέχνης.

Ο 20ος αι. στη Μουσική και η συμβολή της στην φιλοσοφία της τέχνης.

H τέχνη σήμερα.

Art brut, J. Beuys, «Άυλη τέχνη».

Το «τέλος της τέχνης» κατά τους Hegel, Marx, Adorno, Debord, Baudrillard.

O Heidegger, o Danto και o Bourriaud.

 


Γ.

Η έννοια του χώρου ως φαντασιωτικής επαφής-σχέσης του ατόμου με τον κόσμο.

Ο χώρος ως βιωμένη εμπειρία βασίζεται σε προβλητικές διαδικασίες έτσι όπως προκύπτουν από το «σωματικό σχήμα»-schéma corporel, τον πρωτογενή ναρκισσισμό, το «στάδιο του καθρέφτη»-stade du miroir. Το σώμα κινούμενο ως νόημα εντός του συμβολικού πεδίου κατοικεί τον χώρο και κατοικείται από αυτόν.

 

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΚΑΓΓΕΛΑΡΗΣ Φ., Το βλέμμα και το είναι στην ψύχωση, Άγκυρα, Αθήνα 2015

ΚΑΓΓΕΛΑΡΗΣ Φ., Το πράγμα η λέξη και ο κόσμος, Αρμός, Αθήνα 2017

ΚΑΓΓΕΛΑΡΗΣ Φ., Homo Photographicus, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2020

ΚΑΓΓΕΛΑΡΗΣ Φ., Τρόπος του λέγειν, Η μορφή των πραγμάτων στην τέχνη και τον βίο και ιδιαίτερα στην αρχιτεκτονική, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2020

ΚΑΓΓΕΛΑΡΗΣ Φ., Post Photography, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2020

ΚΑΓΓΕΛΑΡΗΣ Φ., Σημειώματα για την τέχνη ως σύλληψη του άλεκτου, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2022

ΚΑΓΓΕΛΑΡΗΣ Φ., Σημειώματα Ψ, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2022

ΚΑΓΓΕΛΑΡΗΣ Φ., Σημειώματα για τη σεξουαλικότητα, το φύλο, τις σχέσεις, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2021

ΚΑΓΓΕΛΑΡΗΣ Φ., Μικρός οδηγός για να μην αποφύγετε τη συνάντηση με τον κακό λύκο, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2023

ΚΑΓΓΕΛΑΡΗΣ Φ., Οι διαλέξεις στην ΕΦΕ, Εκδόσεις ΕΦΕ, Αθήνα 2022

 

ΑΝΤΟΡΝΟ Θ., Αισθητική θεωρία, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2000

ΑΡΝΧΑΪΜ Ρ., Τέχνη και οπτική αντίληψη, Θεμέλιο, Αθήνα 1999

ΓΚΟΥΝΤΜΑΝ Ν., Γλώσσες της τέχνης, Εκκρεμές, Αθήνα 2005

ΚΑΝΤ Ι., Κριτική της κριτικής δύναμης, Ιδεόγραμμα, Αθήνα 2002

ΜΕΡΛΩ ΠΟΝΤΥ Μ., Φαινομενολογία της αντίληψης, Νήσος, Αθήνα 2016

ΜΠΑΡΤ Ρ., Ο φωτεινός θάλαμος, Ράππας, Αθήνα 2008

ΜΠΕΝΓΙΑΜΙΝ Β., Το έργο τέχνης στην εποχή της τεχνολογικής του αναπαραγωγιμότητας, Επέκεινα, Αθήνα 2013

ΝΤΑΝΤΟ Α, Η μεταμόρφωση του κοινότοπου, Μεταίχμιο, Αθήνα 2000

ΝΤΑΝΤΟ Α., Τι είναι αυτό που το λένε τέχνη, Μεταίχμιο, Αθήνα 2014

ΝΤΟΡ ΤΖ., Εισαγωγή στην ανάγνωση του Λακάν, Πλέθρον, Αθήνα 1993

ΤΖΕΙΜΣΟΝ Φ., Το μεταμοντέρνο, Νεφέλη, Αθήνα 1999

ΤΖΕΚΙ Σ., Εσωτερική όραση, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Κρήτη 2002

ΤΙΣΕΡΟΝ Σ., Τα πλεονεκτήματα των εικόνων, Κατάρτι, Αθήνα 2008

ΦΟΥΛΕΡ Π., Τέχνη και ψυχανάλυση, Νεφέλη, Αθήνα 1988

ΦΡΟΫΝΤ Σ., Εισαγωγή στην ψυχανάλυση, Επίκουρος,

ΦΡΟΫΝΤ Σ., Μια παιδική ανάμνηση του Λ. Ντα Βίντσι, Ερατώ, Αθήνα 2006

ΧΑΪΝΤΕΓΚΕΡ Μ., Η προέλευση του έργου τέχνης, Δωδώνη, Αθήνα 1986

ΧΕΓΚΕΛ ΓΚ., Αισθητική, Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα 2009

 

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ για ΧΩΡΟ-ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

ARNHEIM R., Η δυναμική της αρχιτεκτονικής μορφής, University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2003

BACHELARD G., Η ποιητική του χώρου, Χατζηνικολή, Αθήνα 2014

HEIDEGGER M., Κτίζειν, κατοικείν, σκέπτεσθαι, Πλέθρον, Αθήνα 2009

ΚΟΝΤΑΡΑΤΟΣ Σ., Η εμπειρία του αρχιτεκτονημένου χώρου και το σωματικό σχήμα, Καστανιώτης, Αθήνα 1983

LE CORBUSIER C.E.J., Για μια αρχιτεκτονική, Εκκρεμές, Αθήνα 2005

NORBERG-SCHULZ C., Genius Loci, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Ε.Μ.Π., Αθήνα 2009

PANOFSKY E., Γοτθική αρχιτεκτονική και σχολαστικισμός, Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 2018

ROSSI A., Η αρχιτεκτονική της πόλης, University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 1996

SIMMEL G., Μητροπολιτική αίσθηση, Εκδόσεις Άγρα, Αθήνα 2017

 


Επιστημονικά περιοδικά

ΑΛΗΤΗΕΙΑ

ΦΙΛΟΣΟΦΕΙΝ

FORT-DA

Η ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗ

ΕΠΟΧΗ

ΟΙΔΙΠΟΥΣ

Ημερολόγιο