MAIEYTIKH ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΝΕΟΓΝΟΥ ΣTH ΜΕΝΝ (ΘΕΩΡΙΑ)

Δρ. Νάνου Χριστίνα

Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήματος Μαιευτικής

Email: nanouxv@uniwa.gr

https://midw.uniwa.gr/profile/nanou-christina/

και

Δρ. Μεταλλινού Δήμητρα

Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήματος Μαιευτικής

Email: dmetallinou@uniwa.gr

https://midw.uniwa.gr/profile/dimitra-metallinoy/

Το μάθημα προσφέρει βασικές και εξειδικευμένες γνώσεις  που αφορούν στο πεδίο της νεογνολογικής φροντίδας και συγκεκριμένα της νεογνολογικής εντατικής φροντίδας, που παρέχεται από μαία/μαιευτή στα νεογέννητα που εισάγονται και νοσηλεύονται της Μονάδες Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών (πρόωρα και νοσούντα νεογνά). Η ύλη του μαθήματος βασίζεται σε επιστημονικώς τεκμηριωμένη γνώση που εφοδιάζει επαρκώς τη/το φοιτήτρια/φοιτητή, ώστε να δύναται να προσεγγίσει επιστημονικά το συγκεκριμένο πεδίο.

Στόχος του μαθήματος είναι να εφοδιάσει το/τη  φοιτητή/τρια  με επιστημονική γνώση και κλινικές δεξιότητες και ικανότητες, ώστε να είναι σε θέση να εφαρμόσει εξειδικευμένη φροντίδα στο πρόωρο και πάσχον νεογνό που νοσηλεύεται σε όλα τα επίπεδα της ΜΕΝΝ. Ειδικότερα, η/ο φοιτήτρια/φοιτητής θα μπορέσει να γνωρίσει το ιδιαίτερο και εξειδικευμένο περιβάλλον της ΜΕΝΝ και τον τρόπο που αυτό επιδρά στην ανάπτυξη του πρόωρου νεογνού. Η/O φοιτήτρια/φοιτητής εκπαιδεύεται με τέτοιον τρόπο ώστε να είναι σε θέση να αξιολογεί την κλινική κατάσταση του νοσηλευόμενου νεογνού και να παρέχει φροντίδα, περιποίηση και σίτιση σε της της κατηγορίες των πρόωρων νεογνών, καθώς και σε όσα νεογνά πάσχουν από κάποιο νόσημα ή συγγενή ανωμαλία ή κατατάσσονται στα υψηλού κινδύνου νεογνά ή νοσηλεύονται προληπτικώς στη ΜΕΝΝ. Παράλληλα, η/ο φοιτήτρια/φοιτητής εκπαιδεύεται στην προετοιμασία και χορήγηση φαρμάκων στα νοσηλευόμενα νεογνά, σε τεχνικές αιμοληψίας και φλεβοκέντησης, στην προεγχειρητική και μετεγχειρητική νεογνική φροντίδα, στην περιποίηση τραυμάτων και την προετοιμασία παρακεντήσεων και μικροεπεμβάσεων. Ο/Η φοιτητής/τρια θα γνωρίσει της βασικές αρχές της οξυγονοθεραπείας και θα δύναται να αξιολογήσει και να παρέχει φροντίδα σε νεογνά που υποστηρίζονται αναπνευστικώς (διασωληνωμένα ή μη). Η/Ο φοιτήτρια/φοιτητής, θα είναι σε θέση να συμμετέχει στην εφαρμογή κατευθυντήριων οδηγιών για την προώθηση του μητρικού θηλασμού, την πρόληψη των νοσοκομειακών λοιμώξεων, καθώς και την εφαρμογή των πρωτοκόλλων για το σκοπό αυτό, τη διαχείριση των ηθικών διλημμάτων, την αντιμετώπιση του πόνου, τη διαχείριση της νεογνικής απώλειας, την ανάπτυξη δεσμού γονέα-παιδιού, καθώς και πρωτοκόλλων που αποσκοπούν στην προώθηση και καθιέρωση της βέλτιστης αναπτυξιακής φροντίδας με τη συμμετοχή της οικογένειας στην φροντίδα των νεογνών. Ακόμη, η/ο φοιτήτρια/φοιτητής εκπαιδεύεται στη διακομιδή των πρόωρων και πασχόντων νεογνών, τον επανέλεγχο των νεογνών υψηλού κινδύνου, την κατ’ οίκον φροντίδα τους, αλλά και την υποστήριξη και εκπαίδευση των γονέων τόσο μέσα στη ΜΕΝΝ όσο και κατά την επιστροφή στο σπίτι.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο/η  φοιτητής /τρια  θα:

• Είναι σε θέση να εφαρμόσει της βασικές αρχές της νεογνικής εντατικής φροντίδας και νοσηλείας.
•  Έχει αποκτήσει της απαραίτητες γνώσεις και κλινικές δεξιότητες, ώστε να δύναται να παράσχει εξειδικευμένη φροντίδα και νοσηλεία σε όλα τα πρόωρα νεογνά, όσα πάσχουν από κάποια νόσο ή συγγενή ανωμαλία ή θεωρούνται υψηλού κινδύνου ή νοσηλεύονται προληπτικώς στη ΜΕΝΝ.
• Είναι σε θέση να αναγνωρίζει, να αξιολογεί και να παρεμβαίνει σε κρίσιμες καταστάσεις στη ΜΕΝΝ.
• Είναι σε θέση να αξιολογεί και να παρέχει άμεση φροντίδα σε νεογνά με περιγεννητική  ασφυξία, καθώς και να εφαρμόζει καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση.
• Είναι σε θέση να υποστηρίξει, εμψυχώσει και εκπαιδεύσει τους γονείς των πρόωρων και νοσούντων νεογνών τόσο κατά την παραμονή της στη ΜΕΝΝ όσο και κατά την επιστροφή της στο σπίτι.

Γενικές ικανότητες

• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
• Λήψη αποφάσεων
• Αυτόνομη εργασία
• Ομαδική εργασία
• Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
• Παράγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
• Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
• Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας
• Άσκηση κριτικής
• Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
• Ανάληψη πρωτοβουλιών
• Υπευθυνότητα

• ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ & ΣΗΜΕΙΟΛΟΓΙΑ
• ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΝΕΟΓΝΟΥ
• ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΛΟΧΕΙΑΣ

1. Ταξινομήσεις νεογνών – Ορισμοί – Νεογνό υψηλού κινδύνου. ΜΕΝΝ – Μονάδα Αυξημένης Φροντίδας (ΜΑΦ) ή Μονάδα Ενδιάμεσης Νοσηλείας – Τμήμα Προώρων. Σχεδιασμός , οργάνωση και στελέχωση –  Κριτήρια εισαγωγής (πρωτόκολλα) στα διάφορα επίπεδα νοσηλείας και εξοπλισμός.
2. Περιβαλλοντικοί παράγοντες που επιβαρύνουν το πρόωρο και πάσχον νεογνό στη ΜΕΝΝ. Θερμορύθμιση. Τρόποι απώλειας θερμότητας. Θερμοουδέτερο περιβάλλον. Υποθερμία-Υπερθερμία (προστασία-αντιμετώπιση).
3. Φροντίδα και περιποίηση νεογνού στη ΜΕΝΝ (διασωληνομένου ή μη). Τεχνική αναρρόφησης εκκρίσεων. Τοπικό πλύσιμο. Προετοιμασία και χορήγηση διατροφής (τοποθέτηση ρινογαστρικού, στοματογαστρικού και κεντρικού φλεβικού καθετήρα, εντερική και παρεντερική σίτιση). 
4. Τεχνικές αιμοληψίας και φλεβοκέντησης. Φροντίδα ενδαγγειακών (φλεβικών και αρτηριακών) καθετήρων (κεντρικών & περιφερειακών). Προετοιμασία και συμμετοχή σε παρακεντήσεις και μικροεπεμβάσεις (λήψη εγκεφαλονωτιαίου υγρού, υπερηβική παρακέντηση ουροδόχου κύστεως, χορήγηση αίματος, αφαιμαξομετάγγιση και περιτοναϊκή κάθαρση).
5. Προετοιμασία και χορήγηση φαρμάκων (ενδοφλέβιων, υποδόριων, ενδομυϊκών). Υπολογισμός δόσεων.
6. Οξεοβασική ισορροία. Υγρά και ηλεκτρολύτες.
7. Οξυγονοθεραπεία (ενδείξεις, μορφές, οδηγίες). Διασωλήνωση – Συνεχής θετική πίεση αεροφόρων οδών – Αναπνευστική υποστήριξη (αερισμός με ασκό και μηχανικός αερισμός). Συνεχής παρακολούθηση (Monitoring) της οξυγόνωσης και του αερισμού.
8. Παροχή φροντίδας σε νεογνό με περιγεννητική ασφυξία. Αρχές καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης (ΚΑΡΠΑ).
9. Παροχή φροντίδας σε νεογνό με:
   1. Νεογνικές λοιμώξεις. Συγγενείς λοιμώξεις νεογνού.
   2. Διαταραχές πήξης-μετάγγιση αίματος [αιμολυτική νόσο-υπερχολερυθριναιμία (αίτια, φωτοθεραπεία, αφαιμαξομετάγγιση, συνέπειες)]. Αιματολογικά προβλήματα
   3. Καθυστέρηση της ενδομήτριας ανάπτυξης, προωρότητα, χαμηλού βάρους γέννησης.
   4. Σύνδρομο Αναπνευστικής Δυσχέρειας.
   5. Νευρολογικές διαταραχές (σπασμοί, υποτονικό νεογνό, εγκεφαλική βλάβη).
   6. Καρδιακά νοσήματα.
   7. Νεφρικές διαταραχές.
   8. Γαστρεντερικές διαταραχές.
   9. Ενδοκρινολογικά προβλήματα (μεταβολισμός γλυκόζης, νεογνό διαβητικής μητέρας, θυεροειδοπάθειες κ.α.).
   10. Συγγενείς διαμαρτίες.
   11. Μαιευτικές κακώσεις.
   12. Παράταση κύησης.
   13. Σύνδρομο στέρησης (μητέρα χρήστρια ουσιών)
   14. Οροθετική (ΗΙV) μητέρα.
   15. Προεγχειρητική και μετεγχειρητική φροντίδα νεογνού. Περιποίηση τραυμάτων και στομίων.
10. Πρόληψη ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων. Εφαρμογή πρωτοκόλλων για της της παρεμβάσεις φροντίδας υγείας από όλους της λειτουργούς υγείας. Εφαρμογή πρωτοκόλλων για της της ενέργειες που γίνονται στην ΜΕΝΝ με στόχο την πρόληψη των λοιμώξεων. Ο ρόλος της συντονίστριας λοιμώξεων και η διεπιστημονική συνεργασία για την διαχείριση των λοιμώξεων.
11. Η αίσθηση του πόνου στα νεογνά. Πρόληψη και τεχνικές αντιμετώπισης του – Επιπλοκές. Πρωτόκολλα παρηγορητικής αγωγής. Νεογνικός θάνατος. Διαχείριση της απώλειας.
12. Η συμμετοχή της οικογένειας στη ΜΕΝΝ. Πρωτόκολλα εξατομικευμένης αναπτυξιακής φροντίδας με επίκεντρο την οικογένεια. Ο ρόλος και οι ανάγκες των γονέων – ο υποστηρικτικός ρόλος των μαιών.
13. Προαγωγή του μητρικού θηλασμού της ΜΕΝΝ. Υποστήριξη μητέρων. Τράπεζα γάλακτος.
14. Διακομιδή νεογνών. Επανέλεγχος (follow up) νεογνών υψηλού κινδύνου.
15. Κατ’ οίκον φροντίδα και αξιολόγηση πρόωρου και πάσχοντος νεογνού. Υποστήριξη του μητρικού θηλασμού στο σπίτι. Συμβουλευτική και υποστήριξη των γονέων.

Δια ζώσης διαλέξεις και Συνεργατική Μάθηση ή/& TPS

Αξιολόγηση του θεωρητικού μέρους του μαθήματος:

Η τελική εξέταση  του  μαθήματος  γίνεται γραπτά  ή/και προφορικά, όταν ολοκληρωθεί ο συνολικός αριθμός των διαλέξεων, σε θέματα που διδάσκονται στο περιεχόμενο του μαθήματος και στις διαλέξεις. Οι φοιτητές/φοιτήτριες απαντούν σε ένα σύνολο ερωτήσεων:

α. σύντομης απάντησης, είτε

β. διεξοδική ανάλυση και ανάπτυξη ενός θέματος, είτε

γ. αξιολόγηση και κριτική ανάλυση ενός κλινικού σεναρίου (case study), είτε

δ. ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής, είτε

ε. συνδυασμό των παραπάνω

Η βαθμολογία του θεωρητικού μέρους εκφράζεται με την κλίμακα από μηδέν έως δέκα (0-10). Βάση επιτυχίας της  γραπτής εξέτασης είναι  το πέντε  (5).

Κάθε Παρασκευή 11.00 - 14.00

1ο μάθημα 15/3/24 - ΧΝ: Ταξινομήσεις νεογνών – Ορισμοί – Σχεδιασμός, οργάνωση και στελέχωση –  Κριτήρια εισαγωγής (πρωτόκολλα) στα διάφορα επίπεδα νοσηλείας και εξοπλισμός.

2ο μάθημα 22/3/24 - ΧΝ: Περιβαλλοντικοί παράγοντες που επιβαρύνουν το πρόωρο και πάσχον νεογνό στη ΜΕΝΝ. Θερμορύθμιση - Τρόποι απώλειας θερμότητας - Θερμοουδέτερο περιβάλλον - Υποθερμία - Υπερθερμία (προστασία-αντιμετώπιση).

3ο μάθημα 29/3/24 - ΧΝ: Διακομιδή νεογνού - Φροντίδα και περιποίηση νεογνού στη ΜΕΝΝ (διασωληνομένου ή μη). Τεχνική αναρρόφησης εκκρίσεων. Τοπικό πλύσιμο. Προετοιμασία και χορήγηση εντερικής και παρεντερικής διατροφής.

4ο μάθημα 5/4/24 - ΧΝ: Τεχνικές αιμοληψίας και φλεβοκέντησης. Φροντίδα ενδαγγειακών (φλεβικών και αρτηριακών) καθετήρων (κεντρικών & περιφερειακών). Προετοιμασία και συμμετοχή σε παρακεντήσεις και μικροεπεμβάσεις (λήψη εγκεφαλονωτιαίου υγρού, υπερηβική παρακέντηση ουροδόχου κύστεως, χορήγηση αίματος, αφαιμαξομετάγγιση και περιτοναϊκή κάθαρση).

5ο μάθημα 12/4/24 - ΔΜ: Υπερχολερυθρυναιμία νεογνού. 

6ο μάθημα 19/4/24 - ΔΜ: Εγκεφαλική βλάβη νεογνού (περικοιλιακή λευκομαλακία, ενδοκοιλιακή αιμορραγία εγκεφάλου).

7ο μάθημα 26/4/14 - ΧΝ: Προετοιμασία και χορήγηση φαρμάκων (ενδοφλέβιων, υποδόριων, ενδομυϊκών). Υπολογισμός δόσεων. 

8ο μάθημα 17/5/24 -ΧΝ: Σύνδρομο αναπνευστικής δυσχέρειας - Οξυγονοθεραπεία - Διασωλήνωση – Αναπνευστική υποστήριξη - Συνεχής παρακολούθηση (Monitoring) της οξυγόνωσης και του αερισμού.

9ο μάθημα 24/5/24 - ΔΜ: Νεογνικοί σπασμοί - Κλίμακες πόνου στα νεογνά - Πρόληψη και αντιμετώπιση του πόνου – Παρηγορητική φροντίδα

10ο μάθημα 31/5/24 - ΧΝ: Πρόληψη ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων στη ΜΕΝΝ - Εφαρμογή πρωτοκόλλων από όλους τους λειτουργούς υγείας - Ο ρόλος της Επιτροπής Νοσοκομειακών Λοιμώξεων.

11ο μάθημα 7/6/24 - ΔΜ: Παρεντερική σίτιση - Ηλεκτρολυτικές Διαταραχές - Υπογλυκαιμία/Υπεργλυκαιμία νεογνού

12ο μάθημα 14/6/24 - ΧΝ: Προαγωγή του μητρικού θηλασμού στη ΜΕΝΝ. Υποστήριξη μητέρων. Τράπεζα γάλακτος.

Ταξινομήσεις νεογνών – Ορισμοί – Σχεδιασμός, οργάνωση και στελέχωση της ΜΕΝΝ –  Κριτήρια εισαγωγής (πρωτόκολλα) στα διάφορα επίπεδα νοσηλείας και εξοπλισμός.

Θερμορύθμιση

Φροντίδα και περιποίηση νεογνού στη ΜΕΝΝ (διασωληνομένου ή μη) - Τεχνική αναρρόφησης εκκρίσεων

Τοπικό πλύσιμο

Προετοιμασία και χορήγηση εντερικής και παρεντερικής διατροφής.

Φλεβοκέντησης νεογνού -  Φροντίδα ενδαγγειακών καθετήρων - Παρακεντήσεις και μικροεπεμβάσεις.

Προετοιμασία και χορήγηση φαρμάκων στη ΜΕΝΝ

Οξεοβασική ισορροπία.

Ηλεκτρολυτικές διαταραχές

Σύνδρομο αναπνευστικής δυσχέρειας

Αρχές καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης (ΚΑΡΠΑ) - Διακομιδή νεογνού

Υπογλυκαιμία/Υπεργλυκαιμία νεογνού

Εγκεφαλική βλάβη νεογνού (περικοιλιακή λευκομαλακία, ενδοκοιλιακή αιμορραγία)

Ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις στη ΜΕΝΝ

Νεογνικός πόνος - Πρωτόκολλα παρηγορητικής αγωγής - Νεογνικός θάνατος και διαχείριση της απώλειας.

Πρωτόκολλα εξατομικευμένης αναπτυξιακής φροντίδας με επίκεντρο την οικογένεια.

Προαγωγή του μητρικού θηλασμού της ΜΕΝΝ - Τράπεζα γάλακτος.

• Merestein and Gardner's Εντατική Φροντίδα Νεογνού (Κωδικός Εύδοξου: 77109067)
• Εγχειρίδιο εντατικής νοσηλείας νεογνών (Κωδικός Εύδοξου: 41282)
• Νεογέννητο υψηλού κινδύνου (Κωδικός Εύδοξου: 25329)
• Avery's εγχειρίδιο νεογνολογίας (Κωδικός Εύδοξου:13256405)

Ελληνική:

1. Gardner S., et al., (2016) Merenstein & Gardner’s Handbookn of Neonatal Intensive Care. Merenstein & Gardner’s Εντατική Φροντίδα Νεογνού. Επιμέλεια Νάνου Χ., Δάγλα Μ., ΕκδόσειςBrokenHill.
2. Κώσταλος Κ. (2005). Νεογέννητο Υψηλού Κινδύνου. Εκδ. Λίτσα. Αθήνα.
3. GoetzmanB. &WennbergR. (2002). Εγχειρίδιο Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών. Επιμέλεια: Γ. Ανδρουλάκης. Εκδ. Παρισιάνου.
4. Loedermilk D.L. & Perry S.E. (2006). Maternity Nursing. Mosby, Sixth Edition Νοσηλευτική μητρότητας. Μετάφραση-επιμέλεια Λυκερίδου Α., Δελτσίδου Α., Εκδ. Λαγός.
5. LissauerT. &FanaroffA. (2010). Νεογνολογία με μια ματιά. Επιμέλεια: Σ. Σωτηρίου. Εκδ. Παρισιάνου.
6. Levene I.M., Tudehope D.I., Thearly M.J. (2006). Βασικές αρχές Νεογνολογίας. Επιμέλεια Βελιώτης Χ.Ν. Εκδ. Παρισιάνου.
7. Στεργιόπουλος Κ. (2002) Νεογνολογία.Eκδ. Λίτσας.

Ξενόγλωσση:

1. Boxwell G. (2010) Neonatal Intensive Care Nursing. 2^nd ed, Routledge, Taylorand Francis Group.
2. Chapman L. and Durham R. (2010) Maternal-Newborn Nursing. The Critical Components of Nursing Care. E. & A. Davis Company, Philadelphia.
3. Cloherty J., Eichenwald E., and Stark A. (2007) Manual of Neonatal Care (Lippincott Manual Series (Formerly known as the Spiral Manual Series). Lippincott Williams and Wilkins.
4. Gardner L., Carter B.S.,  Enzman-Hines M. I.,  Hernandez J. A. (2016) Merenstein & Gardner’s Handbook of Neonatal Intensive Care, 8^th Edition. Elsevier Inc. China.Kenner C., Lott J.W. (2016) Neonatal Nursing care Handbook: Sn Evidence-Based approach to Conditions and Procedures, 2^nd Springer Publishing Company. NY
5. Kenner C., Lott J.W. (2016) Neonatal Nursing care Handbook: Sn Evidence-Based approach to Conditions and Procedures, 2^nd Springer Publishing Company. NY
6. London M.L., Ladewig P.W., Davidson M.C., Ball J.W., Bindler R.C., Cowen K.J. (2015). Maternal & Child Nursing Care. (4^th Edition). Pearson Education. London
7. Mimouni &Koletzko B. (2017). Human Milk for Preterm Infants, An Issue of Clinics in Perinatology, 1^st Edition. Elsevier.
8. Philip W. (2011) Intensive Care Nursing: A Framework for Practice. 3^rd Revised edition. Routledge, Taylor & Francis Group.
9. Perry E. , Hockenberry M.J. , Lowdermilk D.L. , Wilson D . (2013) Maternal ChildNursing Care. 5^th Edition. Elsevier, Mosby, Canada.

Συναφή επιστημονικά περιοδικά:

• Acta Paediatrica
• Advanced Practice in Neonatal Nursing
• Advances in Neonatal Care
• American Journal of Critical Care
• ANZJOG – Neonatal Care & Stillbirth
• British Journal of Midwifery
• Clinics in Mother and Child Health
• Critical Care
• Critical Care Nurse
• Critical Care Nursing
• Infant Journal
• Intensive & Critical Care Nursing
• International Journal of Pediatrics & Neonatal Care
• JAMA Pediatrics
• Journal of Child Health Care
• Journal of Critical Care
• Journal of Emergency Nursing
• Journal of Human Lactation
• Journal of Neonatal Nursing
• Journal of Obstetric, Gynecologic & Neonatal Nursing
• Journal of Reproductive & Infant Psychology
• Midwifery
• Neonatal Assessment
• Neonatal Intensive Care
• Neonatal Intensive Care Nursing

• Neonatal Network. The journal of Neonatal Nursing
• Newborn and Infant Nursing Reviews
• Nursing for Women’s Health
• Nursing Research & Practice
• Pediatrics
• Pediatrics and Neonatal Nursing
• Perinatal Death & Bereavement
• The American Journal of Maternal/Child Nursing
• The Journal of Perinatal & Neonatal Nursing
• The Lancet
• World Journal of Critical Care Medicine